Ağız yarası ve ağızda aft, en yaygın görülen ağız ve diş sağlığı sorunları içinde yer alıyor. Ağız yaraları kısa süre içinde iyileşebildiği gibi, belli durumlarda yaşamı olumsuz etkileyebilir. Ağız içi yaralar konuşmanın yanı sıra çiğneme ve yutkunma esnasında zorluk yaratabilir. Kendiliğinden geçmeyen ağız yaraları, iltihap nedeniyle aft olarak adlandırılan yaralara dönüşür. Bu yaraların oluşum sebepleri farklı olabildiği için, diş hekimi muayenesi ile araştırılması önemlidir.
Aft Nasıl Geçer?
Ağız içi yarası bir mukozal hasarı ifade eder. Bu yaralar ağız ve yanağın iç bölgelerinin yanı sıra diş eti, dil ve altı, damak gibi yerlerde de görülür. Ağızda aft oluşumu ise, iltihap ve iltihap kaynaklı şişlik durumunda ortaya çıkar. Ağız yarası neden olur sorusunun yanıtları arasında virüs ya da bakterilerin etkisinden söz edilebilir. Buna ek olarak, tüketimi zor ve sert besinlerden ötürü de ağız yaraları oluşabilir.
Bebekler ve çocuklarda da görülebilen ağız yaraları, ağız ve diş hijyenine gereken önemin verilmemesinin yanı sıra, besin tüketimi esnasında ağız içine verilen hasarlar nedeniyle de ortaya çıkabilir. Genellikle birkaç gün içinde geçmesi beklenen dudak içi yara ya da damak yarası, sürekli tekrar etmesi ya da uzun süre geçmemesi durumunda incelenmeli ve tedavi edilmelidir.
Ağız İçi Yara Çeşitleri
Ağızda çıkan beyaz yara, görünümü ve ortaya çıkan semptomlara göre, ağız yarası çeşitleri anlaşılabilir. Ağırlıklı olarak virüs ve bakteri enfeksiyonundan kaynaklanan ağız yaraları belli durumlarda bulaşıcı hastalıklarla da ilişkilidir. Ağız yarası
- Aft: Ağız içinde oluşan iltihaplı yaralardır. Ağız içinde yer aldığı için dudaklarda görülmez. Sık tekrarlanması bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir.
- Uçuk: Dudağın alt kısmında görülen lezyon yapılarıdır. Herpes simplex virüsünün neden olduğu uçuk, özellikle gribal enfeksiyonlarının ortaya çıktığı dönemde görülür.
- Pamukçuk: Ağız içindeki beyaz lekelenmelerdir. Bebeklerde, dişleri takma olan kişilerde görülebilir.
- Lökoplaki: Sarı ya da beyaza yakın renkleri ile, dil ya da ağız mukoza bölgesinde görülebilen bir yaradır. Sigara içen kişilerde daha yaygın görülür.
Bunlara ek olarak, liken planus ve eritroplaki de ağız yarası türleri içinde yer alır.
Ağız Yarası Belirtileri Nelerdir?
Ağız içi yaraların en yaygın belirtileri şu şekildedir:
- Ağız içi dokusunun normale göre daha beyaz ya da kızarmış şekilde görülen yaralar içermesi
- Lezyon iltihaplanmaları, buna bağlı olarak ağrı ve batma hissi
- Ağız içinde ağrı ve hassasiyete neden olan şişkinlikler
- Konuşma ve çiğnemede güçlük yaratan ağrılar
- Ağrı kaynaklı olarak iştahsızlık, ateş ve boğaz ağrısı
Bu belirtilerin görülmesi, ağız içi aft ya da yaraların oluşumunun habercisi olabilir. Ağız içindeki lezyonlar birkaç gün içinde kendiliğinden geçebilirken, belli durumlarda 10 güne kadar uzayabilir. Hamilelikte ağız yarası belirtilerine bakıldığında, östrojen hormonundaki artış nedeniyle şişme ve kanama görülebilir. Diş etleri bu dönemde hassaslaşır. Bebek ve çocuklarda ağız yarası belirtileri ise, pamukçuk oluşumudur. Pamukçuk, özellikle anne sütüyle beslenme döneminde bebeklerde yaygındır. Pamukçuk hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz bağlantıya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Ağız Yarası Neden Olur?
Ağız yarası oluşumu ağız ve diş sağlığına dikkat edilmemesi kaynaklı olabileceği gibi psikolojik nedenlere bağlı da olabilir. Ağız yarası neden olur sorusuna yanıt olarak, en yaygın görülen bazı durumlar şu şekilde:
- Vitamin ve minerallerin eksikliği
- Bazı ilaçların kullanımı
- Hormonlarda değişimler
- Çok soğuk ya da sıcak besinlerin tüketimi
- Alkollü içecek ya da sigara kullanımı
- Bakteri ve virüs enfeksiyonları
- Ağzın çizilmesine neden olabilecek sert besinlerin tüketimi
Yukarıdaki geçmeyen ağız yarası nedenlerine ek olarak, ağız içi yaraların görülme nedenleri arasında genetik hastalıklar, besin ve ilaçlar geliştirilen alerji ve içeriği sağlık açısından uygun olmayan diş macunu kullanımı da yer alır.
Ağız içi Yaraya Ne İyi Gelir?
Birçok kişinin günlük yaşamda karşılaşabileceği ağız yaraları, birkaç gün içinde kendiliğinden geçebilir. Ağız yarasına ne iyi gelir evde tercih edilebilecek bazı doğal tedavi metotları şu şekilde:
- Karbonat gargarası: Karbonat, antibakteriyel olması nedeniyle ağız yarası durumunda tercih edilebilir. Çay kaşığı miktarında karbonatı su ile karıştırarak gargara yapmak ağız yaraları üzerinde olumlu bir etki yaratır.
- Tuzlu su gargarası: Tatlı kaşığı miktarında tuzu su ile karıştırarak gargara yapmak, ağız yaralarına iyi gelir. Tuzlu su gargarası ağzı dezenfekte etmesiyle ağız içi yaralarına iyi gelir. Antibakteriyel ve antienflamatuar gargaralar da ağız yarasına iyi gelen evde tedavi metotlarındandır.
- Ada çayı içmek: Adaçayı, ağız gargarası üzerinde iyi etkileri olan bir doğal besin kaynağıdır.
Diğer ağız yarası için doğal tedavi kaynakları arasında meyan kökü, hindistan cevizi yağı, aloe vera ve karanfil yağı da gelir.
Ağız Yarası İçin İlaç İsimleri
Ağız yarasına karşı etkili olan başlıca ilaçlar şu şekildedir:
- Karadut şurubu
- Aftamed Shield
- Oralmedic Aft
- Protefix
Damak Yarasına Ne İyi Gelir?
Damak yaraları, ağızda en sık görülen yara türlerinden biridir. Genellikle küçük, beyaz veya kırmızı noktalar şeklinde ortaya çıkar ve ağrıya neden olabilir. Damak yaralarının oluşma nedenleri arasında stres, vitamin eksikliği, diş sıkma, diş fırçalama sırasında oluşan travma ve bazı enfeksiyonlar sayılabilir.
- Tuzlu su ile gargara yapmak: Tuzlu su, yaranın iyileşmesini hızlandıran ve ağrıyı hafifleten antiseptik özelliklere sahiptir. Bir çay kaşığı tuzu yarım bardak ılık suda karıştırarak günde birkaç kez gargara yapabilirsiniz.
- Aloe vera kullanmak: Aloe vera, yara iyileşmesini hızlandıran ve ağrıyı hafifleten antibakteriyel ve antienflamatuar özelliklere sahiptir. Aloe vera yaprağını kesip yaranın üzerine sürebilir veya aloe vera jelini doğrudan uygulayabilirsiniz.
- Yoğurt yemek: Yoğurt, yara iyileşmesini hızlandıran probiyotik bakteriler içerir. Günde birkaç kez yoğurt yemek, damak yaralarının iyileşmesine yardımcı olabilir.
- Buz kullanmak: Buz, yaranın ağrısını ve şişliğini azaltmaya yardımcı olabilir. Bir parça buzu ağzınıza alın ve damak yarasının üzerine uygulayın.
Damak yaralarının geçmesi için yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır:
- Sıcak ve baharatlı yiyeceklerden kaçının.
- Dişlerinizi yumuşak bir fırça ile fırçalayın.
- Stresi azaltmaya çalışın.
Ağız Yarası Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Ağız içinde aft ya da yara oluşumunun birkaç gün içinde geçmesi beklenir. Yaraların tekrar etmesi durumunda ise uzman bir hekim tarafından teşhis yapılmalıdır. Ağız içi yara çeşitleri ve arka planındaki nedenler değişebileceği için, yaranın görüntüsü incelenmelidir. Bazı durumlarda, ağız içindeki yaralardan kültür alınır ve laboratuvar ortamında incelenir. Buna ek olarak kan tahlili de yapılabilir ve yaranın ortaya çıkış sebebi analiz edilir. Ağız yarası tedavisi sürecinde asitli içecekler gibi ağzı tahriş edebilecek besinler tüketilmemelidir.
Diş Çıkaran Bebeklerde Ağız Yarası
Bebeklerde ağızda ya da ya da aft oluşumunun en önemli nedeni diş çıkarma evresinden kaynaklanır. Bebekler diş çıkardıkları dönemde yanaklarının iç kısmını ısırabilir, bu durum da yaralara neden olur. Bununla birlikte, bebeklerde ağızda yara oluşumunun farklı nedenleri de olabilir. Bu nedenle bebeklerde ağız yarasının belli bir süre içinde kendiliğinden geçmemesi, bir kontrolü gerekli kılar. Bu dönemde ağız yaralarının 10 güne kadar geçmesi beklenir. Ağız yaraları, bebeklik döneminde diş çıkarma dışında, vitamin ve mineral eksikliğinden de doğabilir. B12, folik asit ve demir eksikliği ağız içinde yaraların kaynağı olabilir.
Ağız içinde yara oluşumu bakteri ve virüs enfeksiyonu belirtisi olabileceği gibi, sert besinlerin tüketiminin belirtisi de olabilir.
Ağız yaraları genellikle birkaç gün sürer. Bazı durumlarda ise ağız yaraları bir hafta ile on gün arası sürebilir. Bu durumda hekim kontrolü önemlidir.
Demir ve folik asit bileşenlerin eksikliği ağız yarasına neden olabilir. B3, B9 ve B12 vitaminlerinin eksikliği de ağız yarasına neden olabilir.
Ağız yarası muayene ve tedavisi için hastanelerde kulak burun boğaz ya da dermatoloji bölümlerine gidilebilir.
Ağız yarasının tekrar etmesi sert besinlerin tüketimi, bakteri enfeksiyonu ya da vitamin-mineral eksikliği ile ilişkili olabilir. Hormonal değişimler de ağız yarasına neden olabilir.