Diş kisti, ağızda bulunan yarı katı veya sıvı malzeme ile dolu kapalı bir boşluktur. Diş kisti, genellikle kendilerini diş etleri, dudaklar gibi yumuşak dokularda ve dişi çevreleyen boşlukta oluşur. Bu büyümeler genellikle kanser olarak tanımlanmazlar ancak bazı durumlarda zorlayıcı olabilirler. Kemik ve dokularda sorunlara neden olabilirler.
Diş kistleri, enfekte olmayan büyümeler olarak başlama eğilimindedir, ancak bir kist, dişin özü öldüğünde ve şişlik patladığında hakim olmaya başlar. Kistin boyutu büyüdükçe, tehlike altındaki dişin kemik dokusuna ciddi miktarda baskı uygulayabilir. Bu, dişin kemik yapısını bitirebilir ve daha sonra çıkarılmasını gerektirecek şekilde onu tehlikeye atabilir.
Diş Kisti Nasıl Oluşur?
Bir diş çürük nedeniyle ciddi şekilde hasar gördüğünde veya enfeksiyon tamamen iyileşmediğinde iltihaplanma meydana gelir. Diş kistinin en yaygın nedenlerinden biri, akılcı olmayan protezlerdir. Bu protezler dişlere tek tek aşırı yüklenilmesine neden olabilir. Ek olarak, zayıf işleyen bir bağışıklık sistemi de diş kisti oluşumuna sebep olabilir.
Hastalığı zamanında teşhis etmek ve diş kisti oluşumunu engellemek için aşağıdaki semptomlara dikkat etmek önemlidir:
- Diş etlerinin şişmesi ve kızarıklığı
- Yiyecekleri çiğnerken ağrı
- Ağızda hoş olmayan bir koku
- Sık sık baş ağrısı
Hastada bu semptomlardan bir veya daha fazlası varsa, hemen bir doktora başvurmak önemlidir. Çoğunlukla kist gelişiminin ilk aşaması hiçbir şekilde kendini göstermez ve asemptomatiktir. Bu nedenle, sorun genellikle tetiklenmiş bir biçimde algılanır. Bir patoloji ne kadar erken tespit edilirse, tam ve başarılı bir tedavi şansı o kadar artar. Bu nedenle diş kisti oluşumunu engellemek için bunları takip edin.
Diş Kisti Türleri Nelerdir?
Diş kisti türleri ve özellikleri şu şekildedir:
- Dentigeröz kist: Henüz çıkmamış bir yirmilik dişin yakınında veya üstünde oluşur. Yirmilik diş çekimi, bu tür sağlık sorunlarının gelişmesini önlemek için genellikle gençlik yıllarında yapılır.
- Periapikal kist (radiküler kist): Pulpa enfeksiyonu veya sinirin ölümü sonucu tipik olarak diş tabanında oluşan bir oral kist çeşididir. Periapikal bir kist potansiyel olarak apse olabilir.
- Mukosel kist (mukoza kisti): Bu kist türü genellikle ağzınızın, yanak içinizin, dudaklarınızın, dilinizin yumuşak hücreli bölgelerinde oluşur. Genellikle etkilenen bölgelerdeki dokulara bir travma veya tahriş nedeniyle oluşurlar. Eğer sizde varsa, muhtemelen tekrar ortaya çıktığını ve bazen salya olabileceğini fark edeceksiniz.
- Odontojenik kistler: Çene kemiğinde sıklıkla keşfedilen (daha önce listelenen periapikal ve dentigeröz kiste ek olarak) diş kistlerinin bir koleksiyonudur. Bu tür diş kistleri oldukça nadir görülen gelişmelerdir, ancak kemiğe gömüldükleri ve keşfedilmesi çok daha zor olabileceği için genellikle daha büyük boyutlara ulaşırlar.
Diş Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Herhangi bir hastalığın tedavisi teşhis ile başlar ve diş etindeki diş kisti de istisna değildir. Tedavi için ilk önce ağız boşluğunun genel muayenesi ve hasta tarafından bildirilen semptomların analizi gereklidir. Buna ek olarak CT tarama, bir kisti oluşumunun erken bir aşamasında tanımlamayı mümkün kıldığı için teşhisin en güvenilir yolu olarak kabul edilir.
Hasta bir kist belirtisi bulduysa, bir sonraki randevuyu beklemeden bir doktora danışmalıdır. Dişin altındaki kistin başlangıç aşaması ancak muayene sırasında bir uzman tarafından tespit edilebilir. Uzman, uygun bir diş kisti tedavisi bulmaya yardımcı olacaktır. Birkaç yıl öncesine kadar tek tedavi, bazı hastalar için uygun olmayan çekme yöntemidir. Günümüzde kist tedavisinin birkaç yolu vardır
- Terapötik yöntem: Terapötik yöntem, oluşum hala küçük olduğunda ilk aşamalarda gerçekleştirilir. Daha sonra kisti çıkarmadan tedavi etmek mümkündür. Bu durumda, diş hekimi etkilenen tüm dokuları ve daha önce kullanılmış olan dolgu malzemesini çıkarır. İşlemden sonra doktor, asidik ortamı normalleştiren ve dengeleyen ilaçlar reçete eder. Böylece sağlıklı dokular canlılıklarını korur ve tedavi sonrası bölgeler eski haline döner.
- Çekme: Bazen bir diş kisti çekme prosedüründen kaçınılamaz. Bu durumda kist tamamen çıkarılır. Bu tür bir tedavi, büyükse, ulaşılması zor bir yerde bulunuyorsa veya komplikasyonlara neden olmuşsa gerçekleştirilir. Kistin tamamı çıkarılamıyorsa, dişin korunmasını sağlayacak bir operasyon mümkündür. Bu durumda diş hekimi sadece kisti veya dişin bir kısmını çıkarır.
Diş kökü tahrip olmuş ve restore edilemiyorsa, diş ile birlikte kistin çıkarılması iltihaplanma gelişimini durdurmak için kullanılır. Ameliyat tamamlandıktan sonra hastaya antibiyotik ve ağız boşluğunun sanitasyonu reçete edilir. Her zamanki gibi diş çekildikten sonra kist artık görünmez. İyileşme süresi yaklaşık iki hafta sürer.
Diş Kisti Tehlikeli midir?
Diş kisti ciddi ve tehlikeli bir hastalıktır çünkü hasta bunu uzun süre fark etmeyebilir. Diş kisti, iyi huylu bir tümör olarak kabul edilir, ancak zamanında tespit edilip tedavi edilmezse diş kaybına neden olabilir. Kist, çene dokularının oldukça yaygın bir hastalığı olduğu için, diş hekimleri her yaştan, yaşam tarzından ve ağız durumundan hastanın düzenli olarak diş kontrollerine gelmesini ve bir uzman muayenesinden geçmesini önerir. Bu, hastalığın başlamasını ve daha tehlikeli formlara dönüşmesini önlemeye yardımcı olacaktır.
Diş Kisti Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş kisti ameliyatından sonra hastanın geçmesi gereken prosedürler ve dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır:
- Hastanede kalış: Hastalar genellikle iyileştikten sonra eve gitmeyi bekleyebilirler. Bazı durumlarda ise hastaların duruma bağlı olarak bir gece hastanede kalması gerekebilir.
- İşe/okula dönüş: Genellikle 2 gün ile 2 hafta arasında bir süre dinlenilmesi gerekebilir. Bu süre ameliyat türüne göre daha kısa veya daha uzun olabilir.
- Fiziksel aktivite: Hasta kendini iyi hissettiği anda hafif fiziksel egzersize başlayabilir. Ancak ağız ve çeneyi riske atacak aktivitelerden de kaçınılmalı. Buna tüm temas sporları dahildir.
- Beslenme: Ameliyattan sonraki ilk 2 hafta boyunca yumuşak bir beslenme önerilir
- Ağrı kontrolü: Doktor, anti-inflamatuar veya opioid ağrı reçete edebilir. Bu sayede ameliyattan sonra hasta ağrı ve rahatsızlığı kontrol altına alabilir.
- Şişlik: Şişlik, ameliyatın normal bir yan etkisidir ancak derecesi değişir
- bireyler arasında. Ameliyattan sonraki 3-5 gün boyunca en fazla şişmeyi olabilir.
- Yara: Bu tür ameliyatların çoğu ağız içinde gerçekleştirilir. Belirgin bir yara izi olmasa da, bazı durumlarda küçük kesikler olabilir. Bu yüzden çok soğuk ve sıcak şeylerden bir süre kaçınmak önemlidir.
Dişte kist varsa, tek başına ilaç tedavisi neredeyse hiçbir durumda işe yaramaz. Cerrahi işlem kaçınılmaz bir uygulamadır.
Diş kistlerinin en yaygın nedenleri arasında diş yaralanmaları ve travmaları vardır. Ama diş çürükleri, diş kistlerinin en yaygın nedenidir.
Diş kökü iltihabı, uzman bir kişinin vereceği antibiyotik desteğiyle geçebilir. Ancak ilerlemişse, doğrudan iğne yardımıyla dokulara antibiyotik verilmesi gerekebilir.
Diş kisti ilk belirti alındığı anda önemsenmezse çeşitli sorunlara yol açabilir. Kalp damar hastalıkları, mide hastalıkları, böbrek sorunları ve kanser bu sorunlardan bazılarıdır.